 |
| Kırşehir Cacabey Gökbilim Medresesi |
Bilimin gizli bahçesi,
Kırşehir'deki en önemli tarihi yapılardan biri olan Cacabey
Medresesi 1272 yılında dönemin Kırşehir Valisi Nureddin Cibril
Bin Caca tarafından matematik, fen ve astronomi eğitimi verilen bir
medrese olarak yaptırılmıştır. Eşsiz mimarisinin yanı sıra
özellikle güneş sistemindeki gezegenleri sembolize eden iç
sütunceleri, rasat kuyusu, aydınlık feneri ve gözlem kulesi ile
dikkatleri çeken Cacabey Medresesi astronomi eğitimi veren ilk
merkezlerden biri ve belki de en önemlisidir. Günümüzde cami
olarak kullanılan medresenin üç ayrı yerinde bulunan ve rokete
benzeyen sütunceleri, yapının astronomi merkezi olarak faaliyet
gösterdiğinin delili olarak gösterilmektedir.
Kırşehir'deki en
önemli tarihi yapıların başında gelen ve il merkezinde bulunan
Cacabey Gökbilim Medresesi, Anadolu Selçuklu Sultanı Kılıç
Arslan oğlu Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde yapılmıştır.
Medresede, ilk dikkati çeken, dış cephede ve köşelerde bulunan
sütuncelerdir. Toplam üç adet olan sütuncelerin, roketin ateşleme
ve fırlatma gösterdiğine inanılmaktadır. Anadolu Selçuklu
Süsleme Sanatı'nın en güzel örneklerinden birisi olan ve ustanın
adeta ruhunu işlediği çift renkli Taç Kapısı, yapının bir
diğer dikkat çeken unsurdur. Taç Kapı'nın üzerine işlenen bazı
şekiller, bugün tartışma konusu olmuştur. Özellikle Taç
Kapı'nın girişindeki sütuncelerin başlıklarından sarkıtılan
kürelerin, ay'ı ve güneşi sembolize ettiği, ayrıca alınlığın
sağ ve sol alt köşesinde yer alan dairesel şekillerin ekvator
çizgisini ve eksen eğikliğini gösterdiği üzerine yapılan
yorumları tartışmaları doruk noktasına çıkarmıştır. Kur'anı
Kerim'den ayetlerinde yer aldığı Taç Kapı'nın üzerinde ve
türbe penceresinde bulunan süslemelerin, usta eller tarafından
büyük bir itinayla işlenmiştir.
21 metre
yüksekliğindeki gözlem kulesi, yapının güneybatı cephesine ve
yapıdan 22 cm. uzaklıkta ve ayrı olarak inşaa edilmiştir.
Tuğladan örülü gözlem kulesinin üst tarafında zikzaklı
süslemeler yer alırken, alt tarafında zikzaklı süslemeler yer
alırken, alt tarafında düz süslemeler görülmektedir. Düz
süslemeler arasına yerleştirilen firuze rengi çinilerden dolayı
günümüzde camii olarak kullanılan medreseye, halk arasında
''Cıncıklı Camii'' de denilmektedir.
İç mekanda ise,
avlunun ortasında gökbilim incelemelerinin yapıldığı rasat
kuyusu ile hemen üzerinde aydınlık feneri yer almaktadır. Ayrıca,
eğitim amaçlı yapılmış 8 adet öğrenci odası bulunmaktadır.
Aynı zamanda koni ve kürelerin üst üste bindirilmesiyle oluşmuş,
ana yapının köşelerinde yer alan sütuncelerin, güneş
sistemindeki gezegenleri sembolize ettiği düşüncesi oldukça
yaygındır. Ayrıca, bugün bütün ihtişamı ve gizemi ile ayakta
duran ve atalarımızdan mukaddes bir emanet olarak bizlere miras
kalan Cacabey Gökbilim Medresesi'nin, Dünya Astronomi Mirası
Listesi'ne alınması için çalışmalar başlatılmıştır.
Kırşehir'e büyük eserler bırakan ve bilime böylesine değer
veren Caca Bey'inde türbesinin de bulunduğu medrese, bugün birçok
ziyaretçinin ilgi odağı olmuştur.
0 yorum:
Yorum Gönder