 |
| Ceviz |
Ceviz uzun ömürlü ağaçtır. Cevizler hızlı gelişirler; büyük yuvarlak taç yaparlar; 25-30 m'ye kadar yükselebilen ağaçlardır. Kazık köklüdür ve kökleri 3-4 m derine gidebilmektedir. 100 yaşından fazla ve hala bol miktarda meyve veren ceviz ağaçlarına rastlamak mümkündür. Ceviz ağacının en önemli niteliklerinden birisi, değişik toprak ve iklimlere kolayca uyum sağlamasıdır. Ceviz ağacının yetiştirilmesi uzun zamana bağlı olmakla beraber, 400-1800 saat soğuklama ihtiyacıyla dünya üzerinde en çok yayılan meyve türlerinden birisidir. Ceviz ağaçları yazları bol güneşli, kışları orta ılıman geçen (soğuklama ihtiyacını karşılamalı), soğuk rüzgarlardan korunmuşvadilerde daha çok uyum sağlar. Verimli ve kaliteli ceviz çeşit seçimlerinde göz önünde bulundurulması gereken en önemli özelliklerden bir tanesi de döllenme biyolojileri, yapraklanma zamanları, vejatasyon süreleri,özellikle kurağa ve soğuğa dayanıklı olması,budamalarla ağaç tacının düzgün oluşturulması ve geliştirilmesi, üstün verimli ve kaliteli meyveler oluşturması, meyvelerin ince kabuklu olması ve iç kısmının kabuktan kolay ayrılması,meyve ağırlığının en az 10 gr iç randımanının da/50 nin üzerinde olması,her yıl meyve vermesi, hastalıklara ve zararlılara karşı dayanaklı olmasıdır. Ceviz yetiştiriciliğinin ekonomik olup olmamasını etki eden önemli faktörlerden biri de, dinlenme döneminin kırılması için gerekli olan soğuklama ihtiyacının karşılanmasıdır. Soğuklama ihtiyacı karşılanmazsa; tomurcuk patlaması ve sürgün gelişmesi gecikir ve anormalleşir; meyve verimi düşer sürgün uçlarında ölüm başlar. Ceviz taban suyu seviyesi 2,5-3 metreden yukarı olmayan, su tutmayan, nemliliğini muhafaza eden derin topraklarda iyi gelişir. Su tutan killi topraklarda ve durgun sulu yerlerde gelişemez. Fazla nem ve durgun sular kökler için gerekli olan oksijenin alınmasını engeller, bu nedenle kök gelişmesi yavaşlar ve gelişmesi durur. Toprak ve sudaki tuza karşı hassastır. Tuzluluk artıkça verim kaybı da artmaktadır. Toprak PH'ı 6,5-7,5 olan alanlar uygun alanlardır. Türkiye iklim geçişlerinin etkili olduğu bir coğrafi yapıya sahip olduğundan fidan seçimi ve bahçe sistemleri de farklılık göstermektedir. Örnek olarak Kaman Cevizi ünlüdür ama lokal bir başarı sergilediğinden uyum ve verim sorunu yaşanır, aynı sorun Yalova Cevizi içinde geçerli olduğu gibi diğer fidan çeşitleri de benzer sorunlarla karşılaşır. Genel olarak ceviz ağaçları -20 C ile +35 C'ye kadar dayanıklılık gösterir. Geç sonbahara kadar gelişmesi devam eden genç ceviz ağaçlarının uç sürgünleri iyice olgunlaşmamış ise -10 C'de zarar görür. Son baharın erken donlarında -9 C ile -12 C'de olgunlaşmamış sürgünler zarar görür.
Toprak isteği; Ceviz ağaçları toprak bakımından seçici olmamakla beraber, taban suyu seviyesi 2.5-3.0 metreden yukarı olmayan, fazla su tutmayan, gevşek, süzek alüvyonlu topraklarda daha iyi gelişir. Su tutan killi topraklarda ve durgun sulu yerlerde gelişemez. Ceviz ağacının gelişmesi ilkbahardan başlayarak meyvenin olgunlaşıp yere düşeceği zamana kadar devam eder. Ceviz kökleri kazık köklü olup, derine uzadıklarından alt kısımları rutubetli olan, derin ve yumuşak topraklar yetiştiricilik için daha uygundur.Fazla oranda kireç ihtiva etmeyen ve su tutmayan, nemliliğini muhafaza eden derin topraklarda iyi gelişir. Verimli topraklarda veya gübreleme, sulama gibi kültürel tedbirlerle verimliliği arttırılan topraklara dikildiğinde, cevizlerde gelişmenin hızlandığı ve meyve veriminin arttığı görülür. Ceviz ağaçları her ne kadar yazları bol güneşli, kışları ılıman geçen, soğuk rüzgarlardan korunmuş vadilere daha çok uyum sağlamışsa da, soğuklama ihtiyacı, uyanma ve kış dinlenme periyotları dikkate alınarak bahçe kurulduğunda, kışı sert geçen yerlerde de yetiştiği görülmektedir. Yer seçimi bakımından ceviz tarımını sınırlayan en önemli faktörlerden birisi, taban suyu seviyesi ve suyun kalitesidir. Fazla nem ve durgun sular kökler için gerekli oksijenin alınmasını engeller, bu nedenle kök gelişimi yavaşlar ve ağacın gelişmesi durur. Yaprak damar araları açık yeşil, damarlar ise kahverengi bir renk alır, sürgün uçlarında kurumalar görülür. Yüksek taban suyu seviyesi drenaj kanalları açılarak düşürülmediği durumda da birkaç yıl içinde ağaç tamamen kurur. Bu bahçelerde fidanlar gelişme çağında iken hiçbir gelişme noksanlığı ve belirti göstermemesine karşılık, 5-7 yaşlarındaki fidanlar 5-6 m boy aldığında, cevizlerin gelişme düzeni bozulur ve bahçede taban suyunun daha yüksek olduğu yerlerden başlamak üzere, ağaçlar kurumaya başlarlar. Ceviz, toprak tuzuna dayanım yönünden orta derecedeki meyveler sınıfına girmektedir. Toprak ve suyun tuzluluğu ceviz yetiştiriciliği açısından önemlidir.
İklim isteği; Cevizler kış ve ilkbahar aylarında soğuklama gereksinimini karşılayacak kadar soğuk; ilkbahar ve yaz aylarında normal büyüme ve olgunlaşmayı sağlayacak ölçüde sıcak (25- 35 C) isterler. 40 C den yüksek yaz sıcaklıkları ceviz yeşil kabuğunda yanmalara ve ceviz içinde büzüşmelere yol açabilmektedir. Ceviz bitkisi genelde –20 C'den düşük sıcaklarda zarar görmekteyse de –40 C’ye kadar dayanabilen çeşitler vardır. Bunun yanında tomurcuk döneminde –10 C, tam çiçeklenme dönemindeki –3 C ve küçük yeşil meyve döneminde –1C den düşük sıcaklıklar zararlı olabilmektedir. Soğuklardan zararlanma konusunda düşük sıcaklığın derecesi, düşme hızı, süresi gibi etkenler önemli rol oynar. Ceviz çeşitlerinin soğuklama gereksinimi +7.20 C'nin altında 500- 2000 saat arasında değişir. Düzenli bir ürün için cevizlerde soğuklama gereksiniminin karşılanması gerekmektedir. Ceviz yetiştiriciliği açısından yıllık toplam en az 500 mm yağış yeterli olmakla birlikte bu yağışın düzenli olması önemlidir. Meyvelerin normal gelişebilmeleri için yazın toprakta yeterli suyun bulunması gerekir. Bunun yanında çiçeklenme dönemindeki yağmurlar ve aşırı rüzgarlar özellikle tozlanma-döllenme bakımından olumsuz bir durum ortaya çıkarabilir.
0 yorum:
Yorum Gönder